جزیره قشم به عنوان یکی از عجایب هفتگانه ایران، دارای پدیده‌های طبیعی منحصر به فرد و بی‌نظیری است که هر بیننده‌ای را شگفت‌زده می‌کند. از جمله این شگفتی‌ها، دره ستارگان و تنگه چاهکوه می‌باشد که تماشای آنها تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است. همچنین جنگل‌های حرا، که به طلای سبز قشم مشهور هستند، از دیگر جاذبه‌های طبیعی این جزیره به شمار می‌آیند.
جنگل‌های حرا به دلیل شرایط مطلوبی که دارند، به زیستگاهی امن برای پرندگان مهاجری که از مناطق گرمسیر به این منطقه می‌آیند، تبدیل شده‌اند. علاوه بر این، این جنگل‌ها محل مناسبی برای زیست سخت‌پوستان، ماهیان و نرم‌تنان هستند. شما می‌توانید در جنگل‌های حرا قایق‌سواری کرده و از مناظر دیدنی آن لذت ببرید. همچنین در فصل زمستان، تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را می‌توانید در این منطقه مشاهده کنید که به آنجا کوچ کرده‌اند.
به همین دلیل، جنگل‌های حرا علاوه بر داشتن ارزش طبیعی، برای حفاظت از گونه‌های مختلف جانوری مورد توجه و مراقبت قرار گرفته‌اند. این جنگل‌ها به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره در یونسکو به ثبت رسیده‌اند.
جنگل حرا کجاست ؟
جنگل حرا بین بخشی از جزیره قشم و استان هرمزگان، در تنگه خوران واقع شده است. این جنگل در سواحل شمال غربی قشم قرار دارد و بی‌نظیرترین بخش آن در مثلث بندر لافت، منطقه گازی گورزین و روستای کوران جلوه‌گر است. باید توجه داشت که راه خشکی برای رسیدن به جنگل‌های حرا وجود ندارد و باید از طریق آب به آنجا بروید.
برای بازدید از این جنگل‌های بی‌نظیر باید به اسکله سهیلی، بندر لافت یا روستای طبل بروید و از آنجا با قایق به سمت جنگل حرکت کنید. لازم به ذکر است که اسکله سهیلی از میان آنها معروف‌تر بوده و از امکانات متنوعی مانند سوپرمارکت، سرویس بهداشتی، سوغاتی و صنایع دستی برخوردار است. اگر شما هم مجذوب این جنگل زیبا شده‌اید، می‌توانید بلیط قطار بندرعباس را تهیه کرده و سفری آسوده را تجربه کنید.
شرایط بازدید
همان‌طور که گفته شد، تنها راه بازدید از جنگل‌های حرا از طریق راه آبی است. مناطق جنوبی ایران از آب و هوای بسیار گرمی برخوردارند، بنابراین بهترین زمان سفر به این منطقه زمستان، اواخر پاییز یا اوایل بهار است، زمانی که هوا بسیار مطبوع است. تقریبا هر ۶ ساعت یک‌بار جزر و مد آب در جنگل حرا رخ می‌دهد و اگر در فاصله بین جزر و مد، قایقی در جنگل حرا باشد، احتمال گیر افتادن آن زیاد است.
با این حال، قایق‌ران‌ها از مهارت کافی برخوردارند و می‌دانند چه زمانی جزر و مد رخ می‌دهد، بنابراین جای نگرانی نیست. ساعت بازدید از جنگل حرا نیز به همین موضوع بستگی دارد.
معرفی جنگل حرا قشم
جنگل‌های حرا در سواحل دریای عمان و خلیج فارس واقع شده‌اند و با وسعت ۲۲ هزار کیلومتر، به عنوان پدیده‌ای بسیار نادر طبیعی در جهان شناخته می‌شوند. این جنگل‌ها شامل درختان همیشه سبزی هستند که طول آنها بین ۳ تا ۶ متر می‌رسد و در منطقه‌ای به وسعت ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار در سواحل شمالی و غربی ۶۰ کیلومتری قشم قرار دارند.
به طور معمول، سطح آب این جنگل‌ها حدود یک و نیم متر است، اما زمانی که مد دریا رخ می‌دهد، درختان جنگل به زیر آب می‌روند و با هجوم ماهی‌ها، منطقه‌ای بسیار مناسب برای ماهیگیری فراهم می‌شود.
در جنگل‌های حرا هر شش ساعت یک بار جزر و مد رخ می‌دهد. نکته شگفت‌انگیز این است که در زمان جزر، این تصور به وجود می‌آید که این درختان در زمینی خشک روییده‌اند و همین ویژگی، آنها را منحصر به فرد و شگفت‌انگیز کرده است.
درختان جنگل‌های حرا تنها به مدت ۶ تا ۷ ساعت در طول شبانه‌روز قابل مشاهده هستند. در زمان مد، آب دریا بالا می‌آید و این درختان به صورت شناور تا شاخه‌هایشان به زیر آب می‌روند. نکته جالب و عجیب این است که درختان حرا باعث شیرین شدن آب مناطق اطراف خود می‌شوند. پوست این گیاهان توانایی جذب آب شیرین دریا و دفع نمک آن را دارد.
برگ‌های این گیاهان اهمیت غذایی بالایی دارند و محیطی مناسب برای حیوانات آبزی و پرندگان فراهم می‌کنند. به افتخار ابوعلی سینا، دانشمند برجسته ایرانی، این جنگل‌ها به نام حرا شناخته می‌شوند. در افسانه‌ها آمده است که این گیاه اسطوره‌ای از اشک چشم انسان روییده است. برخی نیز معتقدند که این درختان در نزدیکی بندر لافت کاشته شده‌اند و به عنوان سوغاتی از هندوستان آورده شده‌اند.
آیا درختان جنگل حرا کاربردی دارند ؟
درختان حرا در زمینه‌هایی نظیر تولید زغال، تهیه خمیر کاغذ، تولید چوب و تأمین غذای دام نقش مهمی دارند. شیره‌های درون آوندهای این درختان برای درمان بیماری‌های پوستی که در هرمزگان شایع است، مفید و مؤثر هستند. به دلیل عمر طولانی، این درختان دارای تنه‌های بسیار قوی و محکمی هستند و در گذشته برای ساخت دهل از آنها استفاده می‌شد. اولین دهل جزیره قشم با چوب همین درختان ساخته شده است. چوب درختان حرا بهترین گزینه برای تهیه زغال است زیرا در اثر سوختن، دود سیاه تولید نمی‌کند. همچنین برگ و میوه این درختان به عنوان گیاهان دارویی استفاده می‌شوند. ریشه درختان حرا نیز به عنوان سدی در مقابل طوفان و امواج دریایی عمل می‌کنند.
در زمان‌های گذشته، مردم از گل آن برای کمک به لاغری استفاده می‌کردند. گل و آب این جنگل حاوی نمک و آهک است، به طوری که آن را به بدن خود می‌زدند و پس از خشک شدن، خود را در آب شستشو می‌دادند.
تاریخچه جنگل حرا
جنگل حرا با وسعت 82,360 هکتار، در سال ۱۳۵۱ به عنوان منطقه محافظت شده معرفی شد. سپس در سال ۱۳۵۴ با افزایش وسعت به 85,686 هکتار، به عنوان پارک ملی شناخته شد. در نهایت، در سال ۱۳۵۶ این جنگل شگفت‌انگیز قشم در یونسکو به عنوان شبکه جهانی زیست‌کره و انسان به ثبت رسید. امروزه جنگل‌های حرا تحت حفاظت اداره کل محیط زیست استان هرمزگان قرار دارند.
جنگل حرا به دلیل برخورداری از شرایط اکولوژیکی مطلوب، به زیستگاهی امن برای پرندگان مهاجری نظیر حواصیل هندی، کفچه نوک تیز، گیلانشاه، کاکائی، سلیم خاکستری و اگرت بزرگ تبدیل شده است. همچنین، انواع مختلف آبزیان، پرندگان و دوزیستان مانند ماهی‌ها، لاک‌پشت‌ها و انواع مختلف مارهای دریایی در این منطقه زندگی می‌کنند. جالب است بدانید که ۸۰ درصد از آبزیان خلیج فارس در این منطقه تخم‌ریزی می‌کنند.
جذابیت های جنگل حرا
جنگل حرا در جزیره قشم یکی از جذاب‌ترین و شگفت‌انگیزترین مناطق طبیعی ایران است که ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. این جنگل با دارا بودن اکوسیستم ویژه خود، محل زندگی انواع موجودات دریایی و پرندگان است و دارای جاذبه‌های متعددی است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زیبایی طبیعی و مناظر بکر: جنگل حرا با چشم‌اندازهای طبیعی زیبا و آب‌های زلال خود، مکانی مناسب برای عکاسی و گردشگری طبیعی است. درختان حرا با ریشه‌های خاص خود که از آب بیرون زده‌اند، مناظری منحصر به فرد ایجاد کرده‌اند.
- تنوع زیستی: این جنگل محل زندگی انواع پرندگان مهاجر و بومی، ماهی‌ها، خرچنگ‌ها و سایر موجودات دریایی است. مشاهده پرندگان نادر و گونه‌های مختلف جانوری، از جذابیت‌های مهم این منطقه است.
- قایق‌سواری: قایق‌سواری در میان درختان حرا یکی از تفریحات محبوب گردشگران است. این تجربه به بازدیدکنندگان امکان مشاهده از نزدیک زیبایی‌های طبیعی و حیات وحش منطقه را می‌دهد.
- شرایط خاص جزر و مد: جنگل حرا با جزر و مد دریا تغییر شکل می‌دهد. در زمان مد، بخش زیادی از درختان زیر آب می‌روند و با پسروی آب، مجدداً نمایان می‌شوند. این پدیده، جذابیت بصری خاصی به منطقه می‌بخشد.
- اکوسیستم منحصر به فرد: درختان حرا با ریشه‌های خود نمک آب دریا را جذب کرده و باعث تصفیه آب می‌شوند. این ویژگی بی‌نظیر، جنگل حرا را به یک اکوسیستم خاص و مهم تبدیل کرده است.
- آموزش و پژوهش: این جنگل یک مکان عالی برای مطالعات علمی و پژوهش‌های زیست‌محیطی است. دانشجویان و محققان می‌توانند از این منطقه برای بررسی‌های علمی خود استفاده کنند.
به طور کلی، جنگل حرا قشم با داشتن ویژگی‌های منحصر به فرد و طبیعت بکر خود، یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری در ایران محسوب می‌شود و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد
