جیوه یک فلز سنگین است که در جدول تناوبی عنصرها با نماد Hg و شماره اتمی 80 قرار دارد. جیوه به دلیل داشتن ویژگیهایی مانند خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه، به عنوان یکی از فلزات سنگین شناخته میشود.
جیوه در شرایط استاندارد به صورت فلزی، نقرهای و سیمی بوده و به راحتی به صورت رویه، باریک و یا نواری خمیده میشود. جیوه بسیار سمی است و به دلیل ویژگیهایی مانند پایداری شیمیایی و تجمع در بافتهای بدن، میتواند به سلامتی افراد آسیب برساند. به همین دلیل، استفاده از جیوه در بسیاری از صنایع محدود شده است.
همچنین، جیوه به دلیل ویژگیهای شیمیاییاش از جمله قابلیت تجمع در بافتهای بدن، میتواند به عنوان یکی از فلزات سنگین شناخته شود. به عنوان نمونه، مصرف بیش از حد موادی که حاوی جیوه هستند، مانند آب آلوده به جیوه، ماهیهای حاوی جیوه، قرصهای روغن ماهی و … میتواند منجر به تجمع جیوه در بافتهای بدن شود که میتواند به بروز عوارض جدی برای سلامتی افراد منجر شود.
در خصوص جیوه بدانید :
شناخت جیوه: جیوه چیست و کجا پیدا میشود؟ این بخش به معرفی جیوه و شناخت محلهایی که این عنصر قابلیت پیدایش دارد، از جمله آب، خاک، محصولات غذایی و… میپردازد.
اثرات جانبی جیوه: مسمومیت، بیماریهای عصبی و مرگ و میر در این بخش، اثرات جانبی جیوه بر سلامتی انسانها را بررسی میکنیم. این شامل مسمومیت جیوه، بیماریهای عصبی مانند انجماد و سرطان، و همچنین مرگ و میر ناشی از مصرف جیوه است.
تشخیص جیوه: روشهای اندازهگیری سطح جیوه در آب و هوا و محصولات غذایی در این بخش، روشهایی برای شناسایی و اندازهگیری سطح جیوه در محصولات غذایی، آب و هوا و… معرفی میشوند.
کاهش میزان جیوه: راهکارهای کاهش اثرات جیوه بر سلامت و محیط زیست در این بخش، راهکارهایی برای کاهش میزان جیوه در محصولات غذایی و آب، و همچنین روشهای کاهش اثرات جانبی جیوه بر سلامت و محیط زیست بررسی میشوند.
مقررات قانونی در مورد جیوه: محدودیتها و راهکارهای قانونی برای کنترل میزان جیوه در این بخش، قوانین و مقرراتی که برای کنترل میزان جیوه در محصولات غذایی و صنایع مختلف اعمال میشوند، بررسی میشوند.
آیا جیوه برای بدن مضر است ؟
بله، جیوه برای بدن مضر است. جیوه یک فلز سنگین است که به دلیل ویژگیهایی مانند پایداری شیمیایی و تجمع در بدن، میتواند به سلامتی افراد آسیب برساند. مهمترین مسئله در مورد مضر بودن جیوه، مربوط به تجمع آن در بافتهای بدن است. جیوه قابلیت تجمع در بافتهای انسانها را دارد و با گذشت زمان، میزان جیوه در بافتهای بدن افزایش مییابد که باعث آسیب به سلولها و بافتهای بدن میشود.
عوارضی که به دنبال مصرف بیش از حد جیوه در بدن ایجاد میشود، شامل مسمومیت، آسیب به سلولها و بافتهای بدن، کاهش عملکرد مغزی، بیماریهای قلبی و عروقی، بیماریهای کلیوی، بیماریهای پوستی و… است. بنابراین، مصرف بیش از حد جیوه برای بدن مضر است و باید از مصرف آن پرهیز شود.
چطور میزان جیوه مواد سنجیده میشود
برای اندازهگیری میزان جیوه در نمونههای مختلف از جمله خاک، غذا، نوشیدنی، بافتهای حیوانی و گیاهی و … از روشهای مختلفی استفاده میشود. برخی از این روشها عبارتاند از:
۱. آنالیز مستقیم جیوه با استفاده از اسپکترومتر جذب اتمی
۲. آنالیز جیوه با استفاده از دستگاههای آنالیزر فلزات
۳. آنالیز جیوه با استفاده از میکروسکوپ الکترونی
۴. آنالیز جیوه با استفاده از طیفسنجی فلورسانس
۵. آنالیز جیوه با استفاده از طیفسنجی جذب اتمی
۶. آنالیز جیوه با استفاده از میکروویو
هر کدام از این روشها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم میزان جیوه موجود در نمونه را اندازهگیری میکنند. به طور کلی، برای اندازهگیری میزان جیوه در مواد مختلف باید از روشهای مناسب و قابل اطمینان استفاده کرد.
اثرات منفی جیوه را چطور از بین ببریم
برای از بین بردن اثرات منفی جیوه در بدن، اولین گام این است که مصرف آن را کاهش دهید یا از آن کاملاً خودداری کنید. در صورتی که شما به عنوان کارگر در شرایطی با جیوه سر و کار دارید، از تجهیزات ایمنی مربوطه مانند ماسک، دستکش و لباسهای محافظ استفاده کنید.
همچنین، برای از بین بردن جیوه موجود در بدن، میتوانید از رژیم غذایی سالم و متعادلی استفاده کنید. مصرف مواد غذایی غنی از آنتیاکسیدانها مانند سبزیجات و میوههای تازه و آبهای پاک میتواند به کاهش تجمع جیوه در بافتهای بدن کمک کند. همچنین، مصرف مواد غذایی غنی از سرب، کادمیوم و سایر فلزات سنگین نیز باید به حداقل کاهش یابد.
ضمناً، برای کاهش تجمع جیوه در بافتهای بدن، میتوانید از روشهای خاصی مانند کلینیک کلین و چندین روش دیگر که توسط پزشکان و متخصصان سلامت پیشنهاد شدهاند، استفاده کنید.
در کل، از بین بردن اثرات منفی جیوه برای سلامتی بسیار مهم است و بهتر است به راهکارهای مختلفی که برای کاهش تجمع جیوه در بدن وجود دارد، عمل کنید.
تاثیر ورزش بر کاهش میزان جیوه در بدن
ورزش کردن بهعنوان یکی از روشهای مهم برای سلامتی بدن، بهطور مستقیم و غیرمستقیم میتواند در کاهش تجمع جیوه در بافتهای بدن نیز تأثیرگذار باشد. تحقیقات نشان داده است که فعالیتهای ورزشی، میتوانند بر روی سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارند و باعث افزایش فعالیت سلولهای ایمنی شوند. این فعالیتهای سلولی باعث افزایش حجم خون و انتقال بیشتر گردش خون به اندامها میشود که در نتیجه کمک به خارج کردن جیوه از بدن میکند.
علاوه بر این، ورزش همچنین میتواند باعث افزایش تعریق شود که در نتیجه کمک به از بین بردن جیوه در بدن خواهد شد. همچنین، برخی تحقیقات نشان داده است که ورزش باعث افزایش سرعت گردش خون و اکسیژن رسانی به بافتهای بدن میشود که در نتیجه باعث بهبود عملکرد کبد و کلیه و کاهش تجمع جیوه در این اندامها میشود.
در کل، به طور خلاصه، انجام ورزشهای مختلف، میتواند به کاهش میزان جیوه در بدن کمک کند و در عین حال به سلامتی بدن کمک کند.
رژیم غذایی مناسب برای کاهش میزان جیوه در بدن
رژیم غذایی سالم و مناسب میتواند در کاهش میزان جیوه در بدن تأثیرگذار باشد. برخی مواد غذایی، میتوانند به خروج جیوه از بدن کمک کرده و در عین حال به سلامتی عمومی بدن کمک کنند. بهطور کلی، غذاهایی که برای کاهش جیوه در بدن مناسب هستند، شامل غذاهای پرآنتیاکسیدان، غذاهای پرفیبر، غذاهای حاوی ویتامینهای C و E، اسیدفولیک، آهن و سلنیوم میشوند.
در غذای پرآنتیاکسیدان، میتوان به سبزیجات تازه، میوههای تازه، نارگیل، کنجد، گردو، زیره سبز و… اشاره کرد. همچنین، مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مانند حبوبات، سبزیجات و میوههای تازه نیز به خروج جیوه از بدن کمک میکند.
غذاهای حاوی ویتامین C شامل پرتقال، گوجهفرنگی، توت فرنگی، برگ کلم، برگ کلم بروکلی، فلفل دلمهای و… هستند. ویتامین E نیز در میوههای خشک مانند بادام، گردو و بادام زمینی و همچنین روغنهای گیاهی مانند روغن زیتون، روغن کانولا، روغن کنجد و… وجود دارد.
علاوه بر این، مصرف غذاهای حاوی اسیدفولیک مانند اسفناج، کلم بروکلی و نخود فرنگی و همچنین غذاهای حاوی آهن مانند گوشت، مرغ، جگر، آجیل، کشمش و… نیز به خروج جیوه از بدن کمک می کند
آیا جیوه سمی است ؟
بله، جیوه یک فلز سنگین است و ممکن است در صورت مصرف زیاد و یا تماس طولانی مدت با آن، برای بدن سمی باشد. جیوه در طبیعت به صورت عنصری و در بسیاری از مواد شیمیایی و محصولات صنعتی وجود دارد و به عنوان یک مسمومیت در بسیاری از موارد شناخته شده است. از جمله اثرات سمی جیوه در بدن میتوان به تغییرات در عملکرد عصبی، کبد، کلیه، قلب و سیستم ایمنی اشاره کرد.
همچنین، در صورتی که زنان در دوران بارداری با جیوه آلوده شوند، میتواند به کاهش IQ کودکان متولد شده از آنها منجر شود. به همین دلیل، میتوان گفت جیوه یک سم قوی و پرخطر است و باید از تمامی وسایلی که شامل جیوه هستند، مانند تزئینات، لوازم آرایشی، لوازم خانگی و… اجتناب کرد.
کاربردهای جیوه چیست
جیوه یک فلز سنگین است که به عنوان یکی از فلزات قدیمی و پرکاربرد در بسیاری از صنایع و کاربردها به کار میرود. در زیر به برخی از کاربردهای جیوه اشاره میشود:
صنایع الکترونیکی: جیوه به عنوان یکی از اجزای کلیدی در تراشههای الکترونیکی استفاده میشود. این فلز به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت، مقاومت بالا در برابر خوردگی و خواص الکتریکی و حرارتی مناسب، برای تولید مدارهای الکترونیکی از آن استفاده میشود.
صنایع شیشه: جیوه به عنوان یکی از اجزای شیشه استفاده میشود. این فلز به شیشه عنصر شفافیت و افزایش مقاومت مکانیکی و شیمیایی میبخشد.
صنایع لاستیک: جیوه به عنوان یکی از عوامل پرکاربرد در تولید لاستیک استفاده میشود. این فلز به لاستیک استحکام بیشتری میبخشد و آن را مقاومتتر در برابر خوردگی، روغن و سایر مواد شیمیایی میکند.
پوششدهی ضدخوردگی: جیوه به عنوان یکی از اجزای پوششهای ضدخوردگی استفاده میشود. این فلز به پوششها خواص ضدخوردگی، مقاومت در برابر حرارت و مقاومت شیمیایی میبخشد.
صنایع مسکن: جیوه به عنوان یکی از عوامل تقویت کننده بتن و ساختمانهای فلزی استفاده میشود. این فلز باعث افزایش مقاومت مکانیکی و سایر خصوصیات مکانیکی ساختمانها میشود.
چون جیوه خاصیت سختکنندگی و مقاومت به خوردگی دارد، برای تولید بسیاری از فلزات و آلیاژها استفاده میشود. همچنین جیوه در تولید شیشه، لامپهای فلورسنت، بردهای الکترونیکی، سلولهای خورشیدی و برخی باتریها نیز به کار میرود.
از جیوه برای تهیه آینه و عدسی استفاده میشود و در صنعت لاستیک، رزین، رنگ، پلاستیک و سایر مواد شیمیایی نیز به کار میرود. همچنین در صنعت داروسازی، جیوه به عنوان عامل پایدار کننده در واکسنها و برخی داروها استفاده میشود.
در طب سنتی، جیوه برای درمان برخی بیماریها مانند تب، عفونتهای پوستی و دردهای مفصلی به کار میرود. همچنین در مدرن زمان، جیوه در برخی درمانهای جایگزین مانند آکوپانکچر و کرایوتراپی به کار میرود.
به علاوه، جیوه در صنعت کشاورزی نیز کاربرد دارد. این فلز به عنوان کاتالیزور در تولید کود، بذرهای دانهای و همچنین در محافظت گیاهان در برابر آفتها استفاده میشود.