اصول ایمنی در جوشکاری چیست ؟
اصول ایمنی در جوشکاری شامل مجموعه‌ای از قوانین و دستورالعمل‌هایی است که برای حفاظت از سلامت و ایمنی جوشکاران، افراد حاضر در محیط جوشکاری و محیط اطراف آنها، تدوین شده است. برخی اصول ایمنی در جوشکاری عبارتند موارد زیر که به صورت کلی به همه ی آن ها می پردازیم .
1- آموزش و آماده‌سازی
جوشکاران باید قبل از شروع به کار، آموزش‌های لازم در زمینه ایمنی و بهداشتی دریافت کنند و همچنین باید به داشتن تجهیزات ایمنی احترام بگذارند. برای آموزش جوشکاری، می‌توانید به مراکز آموزشی و نیز مراکز آموزشی حرفه‌ای و مراکز آموزشی خصوصی مراجعه کنید. همچنین، در دوره‌های آموزشی مرتبط با صنعت و تولید نیز ممکن است دوره‌های آموزش جوشکاری ارائه شود.
در آموزش‌های جوشکاری، مهارت‌های پایه مانند نوع جوش، نوع مواد جوش، تکنیک جوشکاری، استفاده از تجهیزات حفاظتی و ایمنی، استفاده از دستگاه‌های جوشکاری و موارد دیگر آموزش داده می‌شود. همچنین، آموزش‌های مربوط به استانداردها و قوانین ایمنی و بهداشتی جوشکاری نیز باید در دوره‌های آموزشی تدریس شود.
همچنین، می‌توانید به منابع آموزشی آنلاین نیز مراجعه کنید. در اینترنت، بسیاری از سایت‌ها و وب‌سایت‌هایی وجود دارند که به شما در آموزش جوشکاری کمک می‌کنند. محتوای این وب‌سایت‌ها ممکن است شامل فیلم‌های آموزشی، مقالات، کتاب‌ها، تصاویر و دیگر منابع آموزشی باشد.
در هر صورت، برای آموزش جوشکاری، بهتر است از مراکز و منابع معتبر و با تجربه استفاده کنید تا بهترین نتیجه را بدست آورید.
2- مدیریت خطر
در جوشکاری ممکن است خطراتی مانند انفجار، آتش‌سوزی، تهویه نامناسب و غیره وجود داشته باشد. بنابراین، باید خطرات را به شیوه مناسبی مدیریت کرد. مدیریت خطر در جوشکاری شامل فرآیند تشخیص، ارزیابی و کنترل خطرات موجود در فرآیند جوشکاری است. برای مدیریت خطر در جوشکاری، مراحل زیر را می‌توان انجام داد:
- 1- شناسایی خطرات: در این مرحله، باید تمامی خطرات موجود در فرآیند جوشکاری شناسایی شود. بهتر است برای شناسایی خطرات، از منابع مختلفی مانند راهنمای تولیدکننده، کتاب‌های تخصصی، و کارشناسان مجرب استفاده شود.
- 2- ارزیابی خطر: پس از شناسایی خطرات، باید ارزیابی خطر انجام شود. ارزیابی خطر شامل تعیین احتمال وقوع و شدت آسیب در صورت وقوع خطر است.
- 3- کنترل خطر: پس از ارزیابی خطر، باید برای کنترل خطرات اقدامات مناسبی اتخاذ شود. به عنوان مثال، استفاده از تجهیزات ایمنی، ارائه آموزش‌های ایمنی، کنترل دما و فشار، و استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات جدید و به‌روز می‌تواند به کنترل خطرات کمک کند.
- 4- بررسی و بازبینی: پس از اجرای اقدامات کنترل خطر، باید این اقدامات بررسی و بازبینی شوند تا اطمینان حاصل شود که خطرات به خوبی کنترل شده‌اند و اقدامات ایمنی به صورت مطلوبی انجام شده است.
- 5- به‌روزرسانی: همواره باید این نکته را در نظر داشت که شرایط محیطی و ماشین‌آلات در حال تغییر است، بنابراین باید اقدامات مدیریت خطر را به‌روزرسانی کرد و از به‌روز شدن دانش و مهارت‌ها در زمینه جوشکاری استفاده کرد .
3- استفاده از تجهیزات ایمنی
جوشکاران باید تجهیزات ایمنی مانند عینک، دستکش، کلاه، صفحه سپری و ماسک استفاده کنند تا از ایجاد صدمات و خطرات برای خود و دیگران جلوگیری شود. برای انجام جوشکاری، تجهیزات زیر لازم است:
- دستگاه جوشکاری: دستگاه جوشکاری برای تولید حرارت و الکترودهای جوشکاری استفاده می‌شود. انواع دستگاه‌های جوشکاری عبارتند از: دستگاه جوشکاری قوسی، دستگاه جوشکاری تیغه‌ای، دستگاه جوشکاری گازی و دستگاه جوشکاری الکتریکی.
- الکترود جوشکاری: الکترود جوشکاری برای تامین جریان الکتریکی در فرایند جوشکاری استفاده می‌شود. انواع الکترودهای جوشکاری عبارتند از: الکترودهای جوشکاری قوسی، الکترودهای جوشکاری تیغه‌ای، الکترودهای جوشکاری گازی و الکترودهای جوشکاری الکتریکی.
- لوازم جانبی جوشکاری: این شامل لوازمی مانند شمعک جوشکاری، کلمپ جوشکاری، کارت جوشکاری، کولر جوشکاری، بالشتک جوشکاری و ماسک جوشکاری است.
- لوازم ایمنی: در جوشکاری، لوازم ایمنی مانند کلاه جوشکاری، عینک جوشکاری، دستکش جوشکاری، پوشاک ایمنی و بوت ایمنی برای جلوگیری از آسیب به پوست و چشم‌ها از اشعه UV مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- دستگاه‌های تمیزکاری و صاف‌کاری: در صورتی که قصد جوشکاری سطوح صافی را دارید، برای صاف‌کردن و تمیزکردن سطوح قبل از جوشکاری از دستگاه‌های تمیزکاری و صاف‌کاری مانند سنگ زنی و فرز استفاده می‌شود.
4- حفاظت از محیط زیست
جوشکاران باید در کار خود به حفاظت از محیط زیست توجه کنند و از آلاینده‌ها، تخلیه مواد شیمیایی و غیره جلوگیری کنند. جوشکاری ممکن است تأثیر منفی بر روی محیط زیست داشته باشد، اما با رعایت اصول ایمنی و محیط زیستی، می‌توان از این تأثیرات کاست. برخی از راه‌های حفاظت از محیط زیست در جوشکاری عبارتند از:
- استفاده از منابع انرژی پایدار: استفاده از منابع انرژی پایدار مانند خورشید، باد و آب برای تأمین برق برای دستگاه جوشکاری، می‌تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند.
- بازیافت مواد: بازیافت موادی مانند فلزات قابل بازیافت، می‌تواند به کاهش تولید زباله‌ها و صرفه‌جویی در منابع طبیعی کمک کند.
- استفاده از گازهای محافظتی: استفاده از گازهای محافظتی مانند دی اکسید کربن و آرگون برای کاهش تأثیرات جانبی از جمله ایجاد دود و گرد و غبار، می‌تواند مفید باشد.
- رعایت محدودیت‌های ناشی از انتشار آلاینده‌ها: برای کاهش تأثیرات جانبی از جمله ایجاد دود و گرد و غبار، رعایت محدودیت‌های ناشی از انتشار آلاینده‌ها و استفاده از فیلترهای هوا در دستگاه جوشکاری می‌تواند مفید باشد.
- آموزش کارکنان: آموزش کارکنان درباره اهمیت حفاظت از محیط زیست و رعایت اصول جوشکاری پایدار می‌تواند کمک کند تا آسیب‌های محیط زیستی کاهش یابند.
- نظارت بر اجرای استانداردهای محیط زیستی: نظارت بر اجرای استانداردهای محیط زیستی و رعایت قوانین و مقررات می تواند کمک شایانی به محیط زیست در اصول ایمنی در جوشکاری به حساب بی آید .
این مطلب را بخوانید : بازرسی جوش و مراحل آن
5- بررسی تجهیزات و ماشین‌آلات
تجهیزات و ماشین‌آلات جوشکاری باید قبل از شروع به کار بررسی شود تا هرگونه عیب و نقص در آنها شناسایی و برطرف شود. بررسی ماشین آلات و تجهیزات جوشکاری قبل از استفاده بسیار اهمیت دارد. این بررسی به منظور اطمینان از عملکرد مطلوب و ایمنی در هنگام استفاده از این تجهیزات صورت می‌گیرد. برای بررسی ماشین آلات و تجهیزات جوشکاری، می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:
- بررسی وضعیت قطعات: ابتدا باید قطعات ماشین آلات جوشکاری را بررسی کرده و اطمینان حاصل کرد که هیچ یک از قطعات خراب یا زیر استاندارد نیستند. در صورتی که قطعات خراب یا زیر استاندارد هستند، باید آنها را تعمیر یا تعویض کرد.
- بررسی سیم جوش: سیم جوش باید به دور از خرابی و آسیب باشد. همچنین باید به سایز و نوع سیم جوش نیز توجه شود. باید مطمئن شوید که سیم جوش مورد استفاده، با ساختار جوشکاری مورد نظر سازگاری دارد.
- بررسی منبع تغذیه: منبع تغذیه باید از نوع مناسب و سازگار با ماشین آلات و تجهیزات جوشکاری باشد. همچنین باید از وضعیت سیم جوش، اتصالات برق و موارد دیگر نیز اطمینان حاصل شود.
- بررسی تعویض قطعات: قبل از هر بار استفاده از ماشین آلات و تجهیزات جوشکاری، باید تعویض قطعات مصرفی مانند سوزن، الکترود و غیره را بررسی و انجام داد.
- بررسی اتصالات: هنگام استفاده از ماشین آلات و تجهیزات جوشکاری، باید به اتصالات مختلف دقت کرد و اطمینان حاصل شد که هیچ اتصالی مشکلی ندارد .
6- کنترل دود و گرد و غبار
جوشکاران باید در کار خود از پوشش‌های ضد دود و گرد و غبار استفاده کنند و همچنین کنترل دود، گرد و غبار در جوشکاری از اهمیت بسیاری برخوردار است. برای کنترل دود و غبار در جوشکاری، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- استفاده از فیلترهای هوا: استفاده از فیلترهای هوا در دستگاه جوشکاری، می‌تواند به جذب ذرات معلق در هوا و کاهش تخلیه دود و گرد و غبار در محیط کار کمک کند.
- استفاده از تجهیزات حفاظتی: استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند ماسک، دستکش و کتان، می‌تواند به جلوگیری از ورود ذرات به بدن کارگران کمک کند.
- استفاده از سیستم افکتور: استفاده از سیستم افکتور (Exhaust System) که به وسیله آن دود و گرد و غبار از محل کار خارج شود، می‌تواند به کاهش تخلیه آلاینده‌ها در محیط کار کمک کند.
- اجرای فرآیند جوشکاری در محیط بسته: اجرای فرآیند جوشکاری در محیط بسته و استفاده از سیستم ارتجاعی، می‌تواند به جلوگیری از تخلیه دود و گرد و غبار در محیط کار کمک کند.
- تهویه مناسب: تهویه مناسب محیط کار، می‌تواند به جلوگیری از تجمع دود و گرد و غبار در محیط کار کمک کند.
با این حال، بهترین روش برای کنترل دود و گرد و غبار در جوشکاری، پیشگیری است. به طور مثال، استفاده از فن‌های تهویه مناسب، محافظت از کارگران با استفاده از تجهیزات حفاظتی، و استفاده از فرآیندهای جوشکاری مناسب، می‌تواند به کاهش دود و گرد و غبار در محیط کار کمک کن .
7- استفاده از فضای کافی
جوشکاران باید در فضای کافی و مناسبی کار کنند تا از ایجاد صدمات و خطرات برای خود و دیگران جلوگیری شود. در اصول ایمنی جوشکاری، تأمین فضای کافی برای جابه‌جایی به منظور ایمنی و کارایی لازم است. فضای کافی به این معناست که جوشکار باید در فضایی کافی و بدون موانع برای انجام کارش حرکت کند. برای تأمین فضای کافی در جوشکاری، باید به موارد زیر توجه شود:
- فضای کافی برای حرکت: فضای کافی برای حرکت جوشکار و تجهیزات جوشکاری بسیار مهم است. برای مثال، در جوشکاری فلزات بزرگ، فضای کافی برای حرکت جوشکار و تجهیزات مانند کرین‌ها و جرثقیل‌ها لازم است.
- حفظ مسیرهای عبور: برای تأمین فضای کافی، مسیرهای عبور باید باز و بدون موانع باشند. همچنین باید توجه شود که در صورت نیاز به اضطراری، جوشکار بتواند به راحتی و بدون موانع از محل کار خود خارج شود.
- حفظ فضای ایمنی: فضای کافی برای ایمنی جوشکار و سایر افراد حاضر در محل کار بسیار مهم است. باید فضای کافی را برای ایمنی و انجام عملیات اضطراری تأمین کرد.
- بررسی محل کار: قبل از شروع کار، باید محل کار و محیط آن را بررسی کرد. باید مطمئن شوید که فضای کافی برای ایمنی و حرکت وجود دارد و هیچ موانعی وجود ندارد که باعث تداخل در کار جوشکاری شود.
- استفاده از تجهیزات مناسب: برای تأمین فضای کافی برای جابه‌جایی، باید از تجهیزات مناسب استفاده کرد. به عنوان مثال، برای جابه‌جایی قطعات بزرگ، از کرین‌ها و جرثقیل‌ها استفاده می‌شود.
8- پیشگیری از آتش‌سوزی
برای پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی در محیط جوشکاری، باید از مواد آتشزا استفاده نشود و باید تجهیزات حفاظتی مانند آتش‌نشانی در دسترس باشند. آتش‌سوزی در جوشکاری از مشکلاتی است که می‌تواند زیان‌های جبران‌ناپذیری را برای کارگاه و کارگران به همراه داشته باشد. برای جلوگیری از آتش‌سوزی در جوشکاری، باید رعایت اصول ایمنی و استفاده از تجهیزات و وسایل مناسب صورت گیرد. به عنوان مثال:
- انجام کارهای جوشکاری در محیط مناسب: جوشکاری در محیط‌های خشک، سرد و خنثی انجام شود و جوشکاری در محیط‌های رطوبتی، داغ، مرطوب و ترشحات بخارات شیمیایی خطرناک را افزایش می‌دهد.
- استفاده از تجهیزات و وسایل مناسب: از تجهیزات و وسایل مناسب برای جوشکاری استفاده کنید که دارای استانداردهای ایمنی هستند. به عنوان مثال، از سیستم‌های خنک کننده و جلوگیری از بارگذاری اضافی بر روی تجهیزات جوشکاری استفاده کنید.
- کنترل دما: دمای مناسب برای جوشکاری باید رعایت شود تا احتمال ایجاد آتش‌سوزی به حداقل برسد. در صورت افزایش دما، لازم است فوراً کار را متوقف کرده و محیط را تهویه کنید.
- جلوگیری از شعله‌ور شدن: شعله‌ور شدن در جوشکاری باید به حداقل رسانده شود. برای جلوگیری از شعله‌ور شدن می‌توان از روش‌هایی مانند جریان هوای بیشتر در محیط جوشکاری و کاهش سرعت ورود فلزات به منطقه جوشکاری استفاده کرد.
- حفاظت از منابع آتش باز: باید از حفظ منابع آتش باز در نزدیکی منطقه جوشکاری جلوگیری کرد.
9- نظارت و کنترل
باید نظارت و کنترل مستمر بر محیط جوشکاری انجام شود تا به سرعت به هرگونه خطر و صدمات پیامدهای جدی جلوگیری شود.
در کل، رعایت اصول ایمنی در جوشکاری ضروری است تا از وقوع حوادث و صدمات و حفاظت از سلامت و ایمنی جوشکاران و افراد حاضر در محیط جوشکاری جلوگیری شود.
خلاصه آن چه گفته شد
جوشکاری یکی از کارهایی است که نیازمند رعایت اصول ایمنی است، چرا که در صورت نادیده گرفتن مسائل ایمنی، خطراتی برای جان و امنیت کارگران و کارگاه به وجود خواهد آمد. اصول ایمنی در جوشکاری شامل موارد زیر می‌شود:
- 1- آموزش و ارتقاء دانش و مهارت کارگران در زمینه ایمنی در جوشکاری.
- 2- استفاده از تجهیزات و وسایل ایمنی مناسب برای جلوگیری از آسیب به کارگران.
- 3- رعایت مواردی مانند کنترل دما، جلوگیری از شعله‌ور شدن، و جلوگیری از انفجار و انفجار شدن آسیب رسان.
- 4- حفظ فضای کافی برای جابجایی در جوشکاری.
- 5- کنترل دود و گرد و غبار به منظور حفاظت از محیط زیست و کارگران.
- 6- انجام بازرسی و تعمیرات دوره‌ای برای ماشین‌آلات و تجهیزات جوشکاری.
- 7- حفظ محیط زیست در جوشکاری به کمک از سوزاندن فضای باز، جمع‌آوری و مدیریت صحیح مواد پسماند و استفاده از مواد قابل بازیافت و بازیافت شده.
رعایت این اصول ایمنی در جوشکاری به کاهش خطرات و حفظ امنیت کارگران و محیط زیست کمک می‌کند و برای این کار باید همیشه به این موارد توجه داشت و رعایت کرد .
