خواب چیست
اگر زمان خواب را به طور متوسط بین ۷ تا ۹ ساعت در نظر بگیریم، تقریبا یک سوم عمر خود را در خواب گذرانده ایم . اگر چه این مقدار به نظر خیلی زیاد است ولی بدن به خواب نیاز دارد. برای اینکه صبح سر حال و با نشاط بیدار شوید لازم است تا مدت زمان خواب عمیق کافی باشد. شاید باور نکنید ولی همه مدتی که فرد در رختخواب است و به ظاهر خوابیده را نمی توان به طور کامل یک خواب با کیفیت دانست. تنها زمانی که در خواب عمیق هستید، کیفیت خواب مناسبی دارید.
ما هرشب میخوابیم بدون اینکه بدانیم قرار است چه خوابی ببینیم. میتوانیم در خواب پرواز کنیم، با مردهها حرف بزنیم یا به دوران مدرسه برگردیم. خوابها آنقدر عجیب و اسرارآمیز هستند که دانشمندان سالهاست آن را بررسی میکنند. در این مطلب با حقایق جالبی درباره خواب آشنا میشوید.
خوابیدن چه مراحلی دارد؟
خواب به دو دسته تقسیم میشود: REM (حرکت سریع چشم) و Non-REM (مرحله بدون حرکات سریع چشم). خواب شما در شب با Non- REM شروع میشود و بعد از آن یک دوره کوتاه مدت REM را خواهید داشت. این چرخه هر ۹۰ دقیقه در طول شب ادامه دارد.
خواب عمیق در آخر مرحله خواب non-Rem اتفاق میافتد.
خواب عمیق چیست؟
خواب چندین مرحله دارد از زمانی که ظاهرا فرد به خواب رفته تا زمانی که به خواب عمیق برود تقریبا ۹۰ دقیقه طول می کشد. این مراحل از حرکات سریع چشم شروع شده و تا آرامش کامل بدن و ذهن ادامه پیدا می کند. به طور ساده مراحل خواب و مدت زمان خواب عمیق را می توان اینگونه تعریف کرد:
مرحله ی ۱
این مرحله ای است که تازه به خواب می روید و در واقع بین خواب و بیداری قرار دارید. در این مرحله که چندان هم طول نمی کشد، بدن در حال انتقال به مرحله بعدی است. امکان اینکه حتی رویا هم در ایتدای خواب دیده شود، وجود دارد. هنوز مدت زمان خواب عمیق شروع نشده و به اصطلاح خواب سبک است.
مرحله ۲
در این مرحله بدن در حالت ثابت تری قرار دارد. تنفس و ضربان قلب کندتر شده و ماهیچه های بدن آرام می شوند. در این وضعیت هنوز خواب سبک است ولی بدن شل شده و دمای بدن نبز کاهش می یابد. از نظر فعالیت مغزی نیز، امواج مغزی رفته رفته آرام تر شده و فعالیت کمتری دارند.
مرحله ۳
از مرحله ۳ به بعد در مدت زمان خواب عمیق قرار دارد. در این مرحله شما وارد خواب عمیق می شوید و پس از آن خواب عمیق را تجربه می کنید. در طول خواب عمیق، تنفس، ضربان قلب، دمای بدن و امواج مغزی در پایین ترین حد خود قرار دارند. به لحاظ بدنی نیز ماهیچه ها در حالت آرام قرار دارند و تحت فشار عصبی نیستند.
میتوانید کنترل کنید که چه خوابی ببینید
به نظر میرسد «دام کاب» در فیلم تلقین تنها کسی نیست که میتواند خواب هایش را کنترل کنید، شما هم میتوانید. طبق تحقیقات اگر مشکلی داشته باشید میتوانید عمدا خوابش را ببینید تا راه حل آن پیدا کنید. همچنین میتوانید در مورد یک شخص خاص یا حتی مرده خواب ببینید.
خوابها برای حل مشکلاتی که یک جزء بصری دارند عالی هستند. اگر میخواهید خوابی ببینید که در آن مسالهای را حل میکنید، قبل از خواب درباره آن فکر کنید و سعی کنید تصویری از آن در ذهنتان بسازید. میتوانید یک تصویر واقعی از مساله به خودتان بدهید. مثلا اگر میخواهید یک آهنگ بسازید، گیتارتان را کنار تخت قرار دهید. یا اگر با همسرتان مشکل دارید قبل از خواب خوب به او نگاه کنید. یا اگر میخواهید خواب یک شخص خاص را ببینید، قبل از خواب به عکس او نگاه کنید. اگر میخواهید خواب چتربازی ببینید، عکسش را ببنید. بعد از اینکه بیدار شدید خوب به خوابتان فکر کنید تا از چیزهایی که یاد گرفتید استفاده کنید.
مزایای دیگر خواب عمیق شامل:
بازگرداندن انرژی
بازسازی سلولها
افزایش خونرسانی به عضلات
ترویج درد و ترمیم بافتها و استخوانها
تقویت سیستم ایمنی بدن
اگر خواب عمیق کافی نداشته باشید چه اتفاقی میافتد؟
خواب عمیق مسئول کمک به پردازش اطلاعاتی است که در طول روز با آن روبرو هستید. بدون داشتن خواب عمیق کافی، مغز نمیتواند این اطلاعات را وارد حافظه شما کند.
مدت زمان خواب عمیق چقدر است؟
چرخه خواب تقریبا ۹۰ دقیقه طول می کشد. کیفیت خواب و عمق خواب در افراد یکسان نیست. در یک فرد بزرگسال حدود ۱۳ تا ۲۳ درصد از زمان خواب، مربوط به خواب عمیق می باشد. در واقع اگر به طور متوسط ۸ ساعت می خوابید، بین ۶۲ تا ۱۱۰ دقیقه آن مدت زمان خواب عمیق محسوب می شود. بقیه این زمان، چرخه خواب سبک، نیمه سبک و نیمه عمیق تکرار می شود.
نوزادان خواب نمیبینند
آیا تا به حال به این فکر کرده اید که نوزادان چه خوابی میبینند؟ نوزادان اصلا خواب نمیبینند. آنها خواب رم خود را صرف ایجاد مسیرهایی در مغز و مهارتهای زبانی میکنند. باتوجه به این پیشرفتهای مغزی که جریان دارد، قدرت مغزی زیادی نمیماند که خواب ایجاد کند.
بچهها تا ۴-۵ سالگی، یعنی تا زمانی که توانایی تجسم چیزهای خیالی را به دست آورند خواب نمیبینند. حتی پس از آن هم خواب هایشان فاقد شخصیت، خاطرات و احساسات است. تا ۷-۸ سالگی که حس هویت در آنها شکل میگیرد و هرچه درکشان از خود قویتر باشد خوابهای روشنتر و سازمانیافتهتری میبینند.
بهترین روش برای تحلیل خواب استفاده از کتاب تعبیر خواب نیست
تا به حال شده خواب عجیبی ببینید و سراغ تعبیر خواب بروید، اما حس کنید چیزی که گفته هیچ ربطی به زندگی شما ندارد؟ این به این دلیل است که خوابها بسیار شخصی هستند و یک شیء یکسان در خواب هرکس میتواند معنای کاملا متفاوتی داشته باشد. به جای اتکا به تعابیر خواب، سعی کنید با فکر خودتان آن را تحلیل کنید.
ابتدا به محض بیدار شدن خوابتان را ثبت کنید. هرچه بیشتر بنویسید بیشتر احتمال دارد یادتان بماند. سپس ببینید در خوابتان چه احساسی داشتید. ناراحت، عصبانی یا شاد بودید؟ آیا بعد از بیدار شدن احساساتان از بین رفت؟ ببینید آیا فکرهای تکراری در خواب هایتان داشتید. در نهایت همه عناصر خوابتان را در نظر بگیرید. افرادی که در خوابتان دیدهاید میتوانند نشان دهنده جنبههای مختلف شخصیت شما باشید. چیزهایی که در خواب با آن مواجه شدید میتوانند نشان دهنده افکار و احساسات شما باشند. خواب شما منعکس کننده تجربیات، افکار و احساسات شما است، و فقط شما متخصص آن هستید.
نداشتن خواب با کیفیت همچنین مرتبط با شرایطی است، مانند:
بیماری آلزایمر
بیماری قلبی
دیابت
سکته مغزی
مرحله خواب عمیق به خودی خود با اختلالات مشخصی مرتبط است، مانند:
راه رفتن در خواب
وحشت زدگی در خواب (Night terror)
شب ادراری
خوردن هنگام خواب
در شبانه روز چقدر خواب عمیق احتیاج دارید؟
شما تقریبا ۷۵ درصد از شب را در خواب non-Rem و ۲۵ درصد دیگر را در خواب REM میگذرانید. از این مقدار، حدود ۱۳ تا ۲۳ درصد از کل خوابتان را در خواب عمیق هستید.
گفته میشود که خواب عمیق با افزایش سن کاهش مییابد. اگر سن شما زیر ۳۰ سال است، تقریبا ۲ ساعت در شب را در خواب عمیق به سر میبرید. از طرف دیگر، اگر بالای ۶۵ سال سن دارید، ممکن است تنها نیم ساعت- یا هیچ – از خواب خود را در حالت خواب عمیق به سر ببرید.
شاید نیاز خاصی به خواب عمیق وجود نداشته باشد، اما افراد جوانتر ممکن است به خواب عمیق بیشتری احتیاج داشته باشند، زیرا این مرحله است که باعث رشد فرد میشود. افراد مسنتر باز هم نیاز به خواب عمیق دارند، اما کمبود آن لزوما نشانه اختلال خواب نیست.