ارتفاع پله چه اندازه باید باشد ؟
به طور کلی هر قدر ارتفاع پله بلند تر باشد تعداد پله موردنیاز برای عبور از طبقه ای به طبقه دیگر کمتر بوده و در نتیجه قفسه پله یا فضای لازم برای ایجاد پله کمتر است .
ولی ارتفاع پله کاملا بستگی به محل استفاده و اشخاص استفاده کننده از آن را دارد مثلا ارتفاع پله برای طبقات مسکونی در حدود ۱۶ الی ۲۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود.
زیرا ۸۰ درصد استفاده کنندگان آن در سنینی هستند که به راحتی می توانند از پله ها پایین و بالا بروند (اشخاص مسن تر و کودکان خردسال بیش تر وقت خود را در منزل می گذرانند).
همچنین ارتفاع پله موتورخانه و یا انبار را در حدود ۲۰ الی ۲۵ حتی ۵۰ سانتی متر در نظر می گیرند زیرا ۹۹ درصد استفاده کنندگان این قسمت از ساختمان را اشخاص جوان تشکیل می دهند.
ارتفاع پله مکانهای عمومی مانند ایستگاه راه آهن و یا بیمارستان ها و یا ادارات عمومی را در حدود ۱۵ الی ۱۷ سانتی متر در نظر می گیرند زیرا از این نوع پله ها اجبارا افراد در هر سنی استفاده خواهند نمود.
پله از لحاظ ارتباط طبقات يكي از مهمترين قسمت هاي ساختمان محسوب مي گردد ولي به علت آنكه از اين فضا به نسبت فضاهاي ديگر ساختمان از لحاظ زمان توقف كمتر استفاده مي گرددهميشه سعي بر اين است كه حداقل فضاي ممكن براي پله در نظر گرفته شده و حتي المقدور مكانهاي روشن و آفتابگير ساختمان را براي پله اختصاص ندهند.
محاسبه پله
براي محاسبه پله ابتدا بايد فاصله كف طبقه پايين تا روي كف طبقه بالا را دقيقاً تعيين نمود. مثلاً فاصله كف طبقه پايين تا زير سقف 250 سانتيمتر و كلفتي سقف را هم 30 سانتيمتر به آن اضافه مي كنيم كه جمعاً 310 سانتيمتر مي شود حال براي محاسبه مقدماتي بر حسب نوع استفاده پله ارتفاعي دلخواه براي پله در نظر مي گيريم مثلاً 17 سانيتمتر از تقسيم 310 بر 17 تعداد پله به دست مي آيد كه 18 عدد مي باشد و معلوم مي شودكه ارتفاع دقيق پله را بايد در حدود 2/17 سانتيمتر فرض كنيم تا 18 عدد پله داشته باشيم آنگاه با توجه به اينكه 18 ارتفاع 17 كف پله مي خواهد و اگر فرض كنيم اين پله U شكل باشد و 9 عدد پله در گردش اول و 9 عدد پله در گردش دوم لازم داريم و اگر كف پله را 30 سانتيمتر فرض كنيم جمعاً فضايي به طول 240 سانتيمتر براي 9 عدد پله كه 8 عدد كف پله مي شود، لازم داريم و با توجه به دو عدد پاگرد در ابتدا و انتهاي پله اگر طول هر كدام را 20/1 در نظر بگيريم جمعاً فضايي به طول 80/4 و عرض 5/2 متر براي ايجاد پله مورد نياز است. (10 سانتيمتر براي چشم پله و 120 سانتيمتر براي گردش اول و 120 سانتيمتر براي گردش دوم)
براي خط كردن پله بعد از تعيين ارتفاع و كف پله معمولاً با تراز و متر پله را خط مي كنند براي اينكار ابتدا حدود عبور پله را زاويه اي 30 تا 35 درجه با افق تشكيل مي دهد روي ديوار مجاور آن با گچ سفيد مي كنند آنگاه محل اوليه پله را تعيين كرده و به وسيله قسمت شاقول تراز خط عمودي رسم مي نمايند آنگاه به اندازه ارتفاع پله روي اين خط با متر جدا كرده و به وسيله قسمت افقي تراز خطي به اين نقطه عمود نموده و به اندازه كف پله روي خط اخير با متر جدا مي كنند و بهمين ترتيب ادامه داده تا به پاگرد برسند. بايد توجه داشت كه معمولاً پهناي پاگرد مقدار تعيين قبلي به اضافه يك كف پله مي باشد.
در موقع نصف كف پله معمولاً در حدود 2 يا 3 ميليمتر به آن شيب مي دهند كه اين شيب شستشوي پله را راحت تر مي كند.
ضوابط راه پله گرد
برای ورود به هر زمینه ابتدا لازم است آگاهی کامل و جامع نسبت به آن داشته باشیم. یکی از این زمینه ها، ساختار و اصول پله های گرد می باشد که در مقالات گذشته درباره اهمیت و لزوم وجود این سازه در ساختار معماری امروزه صحبت کرده ایم. و همچنین سعی کردیم درباره ی زوایایی از این سازه از جمله نورپردازی پله گرد ، دکوراسیون زیر پله ، قیمت پله گرد و روند سفارش و ساخت پله گرد اطلاعاتی مختصر و مفید در اختیار مخاطبان خود قرار دهیم.
در ادامه ی گسترش و تکمیل اطلاعات ارائه شده لازم می باشد به اصول و ضوابطی که از طرف سازمان نظام مهندسی در رابطه با راه پله و اجزای آن تعریف و تدوین شده است نگاهی بیاندازیم و با دیدی جامع و آگاه برای سفارش این سازه قدم برداریم. دانستن این اطلاعات به شما کمک می کند تا در هنگام طراحی معماری ساختمان توجه ویژه و وسواس گونه ای نسبت به جانمایی این سازه در میان سایر فضاهای ساختمان داشته باشید.
ابعاد استاندارد پله
اگرچه آیین نامه های ساختمان عدد دقیقی را برای ابعاد استاندارد پله بیان ننموده اند اما می بایست در بررسی ابعاد پله به گونه ای عمل شود که 2 موضوع مورد توجه قرار بگیرد: ایمنی در حین بالا رفتن و پایین آمدن و راحتی در حین استفاده از آن.
? در ابتدا لازم است به تعریف ارتفاع پله و کف پله بپردازیم.
♦️ کف پله (run): به سطحی گفته می شود که پا بر روی آن قرار می گیرد.
♦️ ارتفاع پله (rise): به فاصله ی عمودی دو کف پله ی متوالی اطلاق می شود.
♦️ در بحث ایمنی و راحتی استفاده از پله بهتر است 2 معیار را همیشه در نظر داشته باشیم:
1 . حداقل عرض کف پله، به گونه ای که کف پا کاملا بر روی آن قرار بگیرد و در حین بلند کردن پا برای گذاشتن بر روی پله ی بالایی مشکلی پیش نیاید. این عدد در آیین نامه های بین المللی حداقل برابر با 9 اینچ (23 سانتی متر) در نظر گرفته شود.
2 . حداکثر ارتفاع پله، به گونه ای که عموم مردم در هر سنی برای قدم گذاشتن روی پله ی بعدی دچار مشکل نشوند. این مقدار حداکثر باید 8/25 اینچ (21 سانتی متر ) لحاظ شود.
? پس از تعیین کردن عرض کف پله و ارتفاع پله بهتر است به روش زیر اندازه های مورد نظر را بررسی نمایید.
( 2 * ارتفاع پله) + کف پله = عددی بین 61 تا 64 سانی متر
⚠️نکات زیر را هم در طراحی پله در نظر بگیرد:
? به هیچ عنوان در هیچ بخش از ساختمان تک پله قرار ندهید، زیرا چشم انسان قادر به دیدن آن نیست و زمین می خورد.
? حداقل عرض پیشنهادی برای عرض کل دستگاه پله 90 سانتی متر پیشنهاد می شود.
کف پله:
کف پله تابع دو عامل است:
۱- طول کف پا
۲- طول قدم
۱: طول کف پای یک آدم معمولی در حدود ۳۰ سانتی متر است در این صورت برای اینکه عبور و مرور از روی پله آسان باشد کف پله باید در حدود ۳۰ سانتی متر باشد که با توجه به ۲ سانتی متر دماغه پله جمعا در حدود ۳۲ سانتی متر خواهد شد.
۲: با توجه به اینکه طول قدم یک آدم معمولی در حدود ۶۳ الی ۶۵ سانتی متر می باشد برای اینکه بتوان پله ها را پشت سر هم و بدون توقف و به راحتی و با قدم معمولی طی نمود می بایست مجموع دو برابر ارتفاع بعلاوه کف پله، عددی بین ۶۳ الی ۶۵ سانتی متر باشد:
۶۵ الی ۶۳ = b + h2
h= ارتفاع پله
b = کف پله
اگر تعداد پله هایی که پشت سر هم قرار دارند در حدود ۸ الی ۱۲ پله باشد (مانند پله هایی که دو طبقه یک ساختمان را در هر گردش بهم مربوط می نماید)
کف پله نمی تواند از ۳۲ الی ۳۳ بیشتر باشد. زیرا اگر کف پله از این مقدار پهن تر باشد استفاده کننده از آن در موقع بالا رفتن ناخود آگاه هر قدم خود را روی پله بعدی قدری عقب تر گذاشته و روی پله هشتم یا نهم پنجه پای او روی لبه پله قرار گرفته و ممکن است تعادل خود را از دست داده و به جلو خم شود.
ولی در مورد پله های جلوی ساختمان که معمولا تعداد آن حدود ۳ یا ۴ پله می باشد می توان از کف پله پهن تر نیز استفاده نمود.
