مستند به معنای ثبت حقایق و واقعیات بدون افزودن هیچ درام اضافی به آن، یکی از جذاب‌ترین گونه‌های ساخت فیلم و سریال است که در جهان مورد توجه قرار می‌گیرد و ساخت آن مستلزم تحقیق‌های فراوان در زمینه مخصوص است. گاه ساخت یک مستند ممکن است سال‌ها طول بکشد. در ایران نیز از دیرباز تا کنون مستندهای جذاب زیادی ساخته شده‌اند که مورد توجه قرار گرفته‌اند و موضوعات جذاب و جالبی دارند. در این مطب با بهترین مستندهای سینمای ایران آشنا می‌شوید.
معرفی بهترین مستند های سینمایی ایرانی
اکنون با معرفی گلچینی از بهترین مستند های سینمایی ایرانی از قدیم تا جدید همراه شما هستیم.
1 مستند ایرانی خانه سیاه است
سال ساخت: 1341
کارگردان: فروغ فرخزاد
مدت زمان: 20 دقیقه
این فیلم قدیمی و جذاب به کارگردانی فروغ فرخزاد و تهییه‌کنندگی ابراهیم گلستان ساخته شده است. زنده‌یاد فروغ پس از اینکه از آسایشگاه جذامیان بابا باغی تبریز دیدار می‌کنند، ایده ساخت این اثر به ذهنشان می‌رسد. فیلم در استدیو فیلم گلستان تهییه شد و توانست در جشنواره آلمان غربی جایزه بهترین فیلم مستند را بگیرد. سپس در سال 1341 در ایران نیز به نمایش درآمد. خانه سیاه است در فستیوال ونیز نیز شرکت کرد و به گفته برخی منتقدان زمان یکی از بزرگترین فیلم‌های مستند زمان خود بود. موضوع فیلم روی جذامیان تمرکز دارد که چگونه بخاطر بیماری خود از جامعه طرد شده‌اند.
2. فیلم باد جن
سال ساخت: 1348
کارگردان: ناصر تقوایی
مدت زمان: 22 دقیقه
مستند باد جن که حاصل پژوهش و تولید ناصر تقوایی است، با کمک فیلم‌بردارانی همچون امیر کراری و مهدی حسابی ساخته شد. در این اثر آقای تقوایی به سراغ سواحل جنوبی کشور و پدیده‌ای که در آن منطقه ایران شایع است، می‌رود. در جنوب ایران وقتی بیماری مردم از حدی فراتر می‌رفت و طبیبان راه درمانی برای آن نمی‌یافتند، معتقد بودند کار جن زار است. ناصر تقوایی با دوربینی به صورت مستند برخی از فعالیت‌های متخصصان گرفتن زار که مجاز به ضبط آن بود را فیلم‌برداری کرده است.
3 فیلم پ مثل پلیکان
سال ساخت: 1351
کارگردان: پرویز کیمیاوی فرد
مدت زمان: 25 دقیقه
فیلم مستند پ مثل پلیکان به کارگردانی پرویز کیمیاوی فرد ساخته شده است و از جمله مستندهای شاخص ایرانی محسوب می‌شود که بسیار مورد توجه قرار گرفت. آقا سید علی‌میرزا سجادی بازیگر اصلی این اثر است و در کنار او محمد جزایری و مصطفی سهرابزهی هنرپیشگان دیگر فیلم محسوب می‌شود. به عقیده بسیاری از مخاطبان این عنوان جز تاثیرگذارترین و شاعرانه‌ترین مستندهای کشور ایران محسوب می‌شود.
داستان پ مثل پلیکان درباره مردی به نام سید علی میرزا است که عاشق دختری به نام مریم می‌شود اما خانواده با مخالفت‌ها و سنگ‌اندازی‌های خود باعث می‌شوند او و مریم از یکدیگر جدا شوند. از این رو مرد به مدت 40 سال در ارگ طبس زندگی می‌کند و سرانجام در آنجا از دنیا می‌رود.
4. فیلم باغ سنگی
سال ساخت: 1355
کارگردان: پرویز کیمیاوی فرد
مدت زمان: 81 دقیقه
فیلم باغ سنگی اثر بعدی این لیست است که به کارگردانی و نویسندگی پرویز کیمیاوی فرد و کمک محمدرضا اصلانی ساخته شد. این اثر برنده جایزه خرس نقره‌ای جشنواره برلین شد و تحسین‌های زیادی را از آن خود کرد. این فیلم قصه عجیبی را روایت می‌کند که بسیار غمگین است و قلب انسان را به درد می‌آورد.
داستان حول محور مردی به نام درویش خان اسفندیارپور می‌گردد که در 40 کیلومتری سیرجان دارای باغی بود. او در کنار خانواده‌اش در این باغ چوپانی و باغبانی می‌کرد و درختان پرباری داشت. در سال 1340 وقتی اصلاحات ارضی اتفاق می‌افتد، این مرد در پی اعتراض به شرایط پیش آمده، دست از باغبانی و فعالیت می‌کشد و کاری می‌کند تا درختان باغش خشک شوند. سپس به شاخته‌های آن سنگ آویزان می‌کند.
5. فیلم مشق شب
سال ساخت: 1367
کارگردان: عباس کیارستمی
مدت زمان: 85 دقیقه
زنده‌یاد عباس کیارستمی در سال 1367 تصمیم به ساخت مستندی به نام مشق شب گرفت. مشق شب به کارگردانی و نویسندگی این کارگردان بزرگ ایرانی ساخته شد و توانست توجه‌ها را به خود جلب کند. بابک احمدپور، فرهنگ اخوان و محمدرضا نعمت‌زاده بازیگران این اثر بودند. آقای کیارستمی با نگاهی فرهنگی در این مستند به نقد سیستم آموزشی زمان می‌پردازد. او نگاه بی‌طرفانه‌ای در این مستند دارد و این اثر را بر اساس چالش‌هایی که در آن زمان سر تکلیف شب فرزندش می‌گذرانده ساخته بود. در این مستند مشکلات و چالش‌های مشق شب دانش‌آموزان از زبان خود و والدین آنها بررسی می‌شود.
سایت پاراج
در جهان نوین وظیفه انتقال مطالب درباره فرهنگ و آداب و رسوم کشورهای مختلف بیشتر از طریق فیلم‌های داستانی، مستندها و سریال‌ها امکان پذیر هستند. بنابراین رجوع به یک منبع کامل برای بررسی آثار سینمایی و سریالی روز دنیا که هم به معرفی کامل آنها بپردازد و هم این آثار را بررسی کند، بسیار لازم است. سایت پاراج برای پاسخ به این نیاز ساخته شده تا بتواند مطالب موردنیاز کاربران را در اختیار آنان بگذارد. این سایت ایرانی تازه تاسیس در مدت زمان خیلی کمی با ارائه مطالب تکمیلی در زمینه فیلم، سریال و محصولات موفق به جلب نظر کاربران شده است. از امکانات این سایت می‌توانیم به معرفی فیلم و سریال‌ها به ترتیب ژانر و زمان اکران آنها، معرفی بازیگران، عوامل، امتیازات منتقدان، میزان استقبال از آثار و مطالبی از این قبیل اشاره کنیم. تمرکز اصلی سایت بر روی سینما، تلویزیون، تئاتر، بیوگرافی، عوامل صحنه و حواشی است. پس اگر از علاقمندان به حوزه سینما و تلویزیون هستید، سایت و مجله پاراج یکی از کامل‌ترین منابع اطلاعات برای شما خواهد بود.
